Boeing පියාඹන්න boring ද ?

Boieng සමාගම හා ගුවන් සේවා වල දිශානතිය.

රයිට් සහෝදරයන්ට පින් සිදුවන්නට එතෙරින් මෙතෙරටත්, මෙතෙරින් එතෙරටත් ගමන් යන්නට ගුවන් යානය ලෝකයට දායාද විය.  අලුත් යමක් සොයාගැනීම ගැන ඔවුන් දෙදෙනාට තුති පුදකල යුතුය. කාර්මික විප්ලවය ආරම්භ වීමත් සමග මේ සොයාගත් දේවල් දියුණු කිරීමේ අවශ්‍යතාවය එය පරිහරණය කරන්නන්ට තදින්ම දැනුනි. මෑතක් වන තුරුම විවිධ අත් හදා බැලීම් වල ප්‍රතිඵලයක් ලෙස විවිධ ගුවන් ගමන් සේවා ආරම්භය සිදුවිය. එහි ඓතිහාසික සලකුණක් තැබීමට boeing සමාගම සමත් වීම විශේෂයෙන්ම කිව යුතුය.

මෙසේ boeing සමාගම මාතෘකාවක් වන්නේ  මීට දින 3 කට පමණ පෙර අහමදාබාද්හී දී සිදු වූ බිහිසුණු ගුවන් අනතුරත් සමගය. එහි ගමන් කළ මගීන් 230  ත් , කාර්‍ය මණ්ඩල සාමාජිකයන් 12 දෙනාත් එක මොහොතින් අලු කර  දැමීමට මෙම අනතුර හේතු විය.boieng යනු ලෝකයේ විශාලතම ගුවන් යානා නිෂ්පාදන සමාගමක් වන අතර පසුගිය දිනවල සිදුවූ අනතුරු නිසා ගුවන්යානාවල ඇති තත්ත්වය පිළිබඳ ලෝකයට ගැටළු මතු කරමින් ඇත. 

Boieng සමාගමේ ඉතිහාසය මොන වගේද ? 

Boeing සමාගම යනු ලෝකයේ ප්‍රමුඛ පෙළේ ගුවන් යානා නිෂ්පාදන සමාගම් අතරින් එකක් වන අතර එය ගුවන් යානා, හෙලිකොප්ටර්, රොකට්, චන්ද්‍රිකා සහ මිසයිල නිර්මාණය කිරීම, නිෂ්පාදනය කිරීම සහ විකිණීම සිදු කරයි. ඊට අමතරව, ඔවුන් කල්බදු සහ නිෂ්පාදන ආධාරක සේවා ද සපයයි. Boeing සහ යුරෝපානු Airbus සමාගම ලෝකයේ මගී ගුවන් යානා නිෂ්පාදන ක්ෂේත්‍රයේ ප්‍රධාන තරඟකරුවන් දෙදෙනා වේ. 

 1916 දී William E. Boeing විසින් "Pacific Aero Products Co" නමින් ආරම්භ කරන ලද අතර, 1917 දී "Boeing Airplane Company" ලෙස නම් කරන ලදී.පළමු ලෝක යුද්ධය සමයේදී එක්සත් ජනපද නාවික හමුදාව සඳහා "flying boats" (පියාඹන බෝට්ටු) නිෂ්පාදනය කිරීම ආරම්භ කළේය. 1920-30 දශකවලදී විවිධ හමුදා ගුවන් යානා සංවර්ධනය කළේය. දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී B-17 Flying Fortress සහ B-29 Superfortress වැනි ප්‍රසිද්ධ බෝම්බ හෙලන යානා නිෂ්පාදනය කරමින් මිත්‍ර පාක්ෂිකයන්ගේ යුද ප්‍රයත්නයට දායක විය.

  B-52 දිගු දුර බෝම්බ හෙලන යානය වැනි ගුවන් යානා සංවර්ධනය කළ අතර, මිසයිල තාක්ෂණයට ද පිවිසියේය. 1961 දී "Airplane" යන වචනය ඉවත් කර "The Boeing Company" ලෙස නම් කරන ලද්දේ ඔවුන්ගේ ව්‍යාපාරික ක්ෂේත්‍රය පුළුල් වීම පිළිබිඹු කරමිනි. 

ඇපලෝ ගගනගාමීන් සඳට යැවූ Saturn V රොකට්ටු වල පළමු අදියර නිර්මාණය කර නිෂ්පාදනය කළ අතර, ජාත්‍යන්තර අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය (ISS) සඳහා NASA හි ප්‍රධාන කොන්ත්‍රාත්කරු ලෙස ද කටයුතු කරයි. 20 වන ශතවර්ෂයේ අග භාගයේදී සහ 21 වන ශතවර්ෂයේ මුල් භාගයේදී ප්‍රධාන ව්‍යාපාර ඒකාබද්ධ කිරීම් සහ සම්මිශ්‍රණ හරහා සැලකිය යුතු ලෙස ව්‍යාප්ත විය. 

1996 දී Rockwell International Corporation හි අභ්‍යවකාශ සහ ආරක්ෂක ඒකක අත්පත් කර ගත් අතර, ඊට පසු වසරේදී McDonnell Douglas Corporation සමඟ ඒකාබද්ධ විය.

Boieng සමාගම නිෂ්පාදනය කරන ගුවන් යානාවල ආරක්ෂාව මොන වගේද ?

Boieng සමාගම යනු ලෝකයේ ප්‍රධාන පෙළේ සහ විශාලතම ගුවන් යානා නිෂ්පාදන සමාගමක් වුවත් මෑතකදී සිදු වූ ගුවන් අනතුරුවලට බොහෝමයක් හේතු වී ඇත්තේ මොවුන්ගේ සමාගමේ ගුවන් යානා නිසා එහි ආරක්ෂාව සම්බන්ධයෙන් ලෝකයේ දැඩි කතාබහට ලක් වී ඇත. ඉන් ආසන්නතම හේතුව පසුගියදා ඉන්දියාවේ අහමදාබාද් හීදී  සිදු වූ ගුවන් අනතුරයි. මෙම ගුවන් යානාවල ආරක්ෂාව සම්බන්ධයෙන් කෙසේවෙතත් එහිදී සිදු වූ අනතුරු සම්බන්ධයෙන් වර්තමානය වන විට කථිකාවතක් නිර්මාණය වී ඇති බව පෙනී යන්නට ඇත. 

  737 MAX අනතුරු (2018 සහ 2019):

2018 සහ 2019 වසර වලදී සිදුවූ බෝයිං 737 MAX ගුවන් යානා අනතුරු දෙකක් (ඉන්දුනීසියාවේ Lion Air සහ ඉතියෝපියාවේ Ethiopian Airlines) හේතුවෙන් පුද්ගලයන් 346 දෙනෙකු මිය ගියහ. මෙම අනතුරු වලට ප්‍රධාන හේතුවක් වූයේ MCAS (Maneuvering Characteristics Augmentation System) නම් මෘදුකාංග පද්ධතියේ දෝෂයක් බව පසුව හෙළි විය. මෙම සිදුවීම් හේතුවෙන් 737 MAX යානා ලොව පුරා දීර්ඝ කාලයක් ගුවන්ගත කිරීම තහනම් කෙරුණු අතර, බෝයිං සමාගමට විශාල විවේචනයක් එල්ල විය.

  නිෂ්පාදන තත්ත්ව ගැටළු

 737 MAX අනතුරු වලින් පසුව, බෝයිං සමාගමේ නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලීන් සහ තත්ත්ව පාලනය පිළිබඳව දැඩි අවධානයක් යොමු විය. සමහර විටෙක නිෂ්පාදන ඉලක්ක සපුරා ගැනීමට ඇති පීඩනය නිසා ආරක්ෂක ක්‍රියාමාර්ග ලිහිල් වී ඇති බවට චෝදනා එල්ල විය. 

2024 ජනවාරි මාසයේදී ඇලස්කා එයාර්ලයින්ස් (Alaska Airlines) හි 737 MAX 9 යානයක දොර ප්ලග් එකක් ගුවන් ගමන අතරතුර ගැලවී යාම වැනි සිදුවීම් මගින් මෙම නිෂ්පාදන තත්ත්ව ගැටළු තවදුරටත් ඉස්මතු විය.

 විස්ල්බ්ලෝවර්වරුන්ගේ චෝදනා: 

බෝයිං සමාගමේ හිටපු සහ වත්මන් සේවකයින් (විස්ල්බ්ලෝවර්වරුන්) විසින් සමාගමේ ආරක්ෂක ප්‍රමිතීන් සහ නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලීන් පිළිබඳව බරපතල චෝදනා ඉදිරිපත් කර ඇත. 787 ඩ්‍රීම්ලයිනර් (Dreamliner) යානාවල කොටස් එකලස් කිරීමේදී ඇතිවන අඩුපාඩු, වයරින් ගැටළු, සහ හදිසි ඔක්සිජන් පද්ධතිවල ගැටළු වැනි දේවල් මේ අතර වේ.

දැනට පවතින තත්වය සහ බෝයිං හි ප්‍රතිචාරය:

මෙම ගැටලු හේතුවෙන් බෝයිං සමාගම දැඩි නියාමන පරීක්ෂණ සහ මහජන පීඩනයට ලක්ව සිටී. ඔවුන් තම නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලීන් සහ ආරක්ෂක ප්‍රමිතීන් වැඩිදියුණු කිරීමට පියවර ගනිමින් සිටී. 2024 මැයි මාසයේදී ඔවුන් තම ආරක්ෂක වැඩිදියුණු කිරීමේ සැලැස්ම (Safety Improvement Plan) ෆෙඩරල් සිවිල් ගුවන් සේවා අධිකාරියට (FAA) ඉදිරිපත් කළේය. 

මෙම සැලැස්ම මගින්:

  සේවක පුහුණුව සඳහා ආයෝජනය කිරීම.

  නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලීන් සරල කිරීම.

  දෝෂ ඉවත් කිරීම

යන අංශ කෙරෙහි අවධානය යොමු කර ඇත.

 FAA ආයතනය බෝයිං හි ප්‍රගතිය දැඩි ලෙස අධීක්ෂණය කරයි.

බෝයිං යානා සාමාන්‍යයෙන් ආරක්ෂිත වුවද, මෑත වසරවලදී සිදුවූ සිදුවීම් මගින් ඔවුන්ගේ ආරක්ෂක වාර්තාවට සහ කීර්තිනාමයට හානි වී ඇත. සමාගම මේ වන විට ආරක්ෂාව සහ තත්ත්ව පාලනය නැවත ස්ථාපිත කිරීමට දැඩි උත්සාහයක නිරත වේ. අනාගතයේදී මෙම ගැටළු කොතරම් දුරට විසඳා ගන්නේද යන්න බෝයිං සමාගමේ දිගුකාලීන ආරක්ෂක කීර්තිනාමයට තීරණාත්මක වනු ඇත.

Boieng සමාගමට ප්‍රබල කෑළලක් වුණු අනතුරු මොනවාද ? 

Boeing සමාගමට ප්‍රබල බලපෑමක් ඇති කළ අනතුරු කිහිපයක් තිබේ. විශේෂයෙන්ම, මෑත කාලයේ සිදු වූ අනතුරු Boeing සමාගමේ කීර්තිනාමයට, මූල්‍ය තත්ත්වයට සහ මෙහෙයුම්වලට විශාල බලපෑමක් ඇති කළේය. 

ප්‍රධාන වශයෙන් බලපෑ අනතුරු  මෙසේ දැක්විය හැකිය.

  Boeing 737 MAX අනතුරු (2018-2019):

   ලයන් එයාර් ෆ්ලයිට් 610 (Lion Air Flight 610) - 2018 ඔක්තෝබර් මස ඉන්දුනීසියාවේදී සිදුවූ මේ අනතුරින් 189 දෙනෙක් ජීවිතක්ෂයට පත් වුණා.

    ඉතියෝපියන් එයාර්ලයින්ස් ෆ්ලයිට් 302 (Ethiopian Airlines Flight 302) - 2019 මාර්තු මස ඉතියෝපියාවේදී සිදුවූ මේ අනතුරින් 157 දෙනෙක් ජීවිතක්ෂයට පත් වුණා.

    මෙම අනතුරු දෙකම සිදුවූයේ එකම මාදිලියේ ගුවන් යානා වන Boeing 737 MAX 8 යානා සමඟයි. පරීක්ෂණවලින් හෙළි වූයේ යානයේ MCAS (Maneuvering Characteristics Augmentation System) පද්ධතියේ දෝෂයක් මෙම අනතුරුවලට හේතු වූ බවයි. මේ හේතුවෙන් ලොව පුරා 737 MAX යානා ඇණහිටුවන ලදී. Boeing සමාගමට ඩොලර් බිලියන ගණනක මූල්‍ය පාඩු, නඩු, ඇණවුම් අවලංගු කිරීම් සහ දැඩි කීර්තිනාම හානියක් සිදුවිය . සමාගමේ නායකත්වයේ වෙනස්කම් සිදු කිරීමටත්, ආරක්ෂක ක්‍රියා පටිපාටි දැඩි කිරීමටත් එය හේතු විය.

 මෑතකාලීන 787 Dreamliner සහ 737 MAX සිද්ධීන් (2024-2025)

  ඇලස්කා එයාර්ලයින්ස් 737 MAX 9 සිද්ධිය (2024 ජනවාරි): 

ගුවන් ගතවීමෙන් පසු යානයේ දොර ප්ලග් එකක් ගැලවී ගිය අතර, වාසනාවකට මෙන් කිසිවෙකුට හානියක් නොවීය. කෙසේ වෙතත්, මෙය Boeing හි තත්ත්ව පාලනය පිළිබඳව නැවත ප්‍රශ්න මතු කළ අතර, 737 MAX 9 යානා තාවකාලිකව ඇණහිටුවන ලදී.

   Air India 787 Dreamliner අනතුර (2025 ජූනි):

 මෑතකදී ඉන්දියාවේදී Air India ගුවන් යානයක් කඩා වැටීමෙන් 241 දෙනෙක් ජීවිතක්ෂයට පත් විය. මෙය Boeing 787 Dreamliner යානයකට සිදුවූ පළමු මාරාන්තික අනතුර වන අතර, Boeing හි ආරක්ෂාව පිළිබඳව නැවතත් අවධානය යොමු වී ඇත.

මෙම අනතුරු නිසා Boeing සමාගමට විශාල මූල්‍ය පාඩු, අලෙවි අඩු වීම්, කීර්තිනාම හානි, නඩු කටයුතු, සහ නියාමන පරීක්ෂණ වලට මුහුණ දීමට සිදුවී තිබෙනවා. මෙම සිදුවීම් සමාගමේ නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලීන් සහ ආරක්ෂක ප්‍රමිතීන් පිළිබඳව දැඩි අවධානයක් යොමු කර ඇති අතර, එය Boeing හි අනාගතය සඳහා ඉතා වැදගත් අභියෝගයක් බවට පත්ව තිබේ.

ඉන්දියාවේ සිදුවූ ගුවන් අනතුරට වගකිව යුත්තේ boieng සමාගමද ? 

ඉන්දියාවේ සිදුවූ ගුවන් අනතුර සම්බන්ධයෙන් Boeing සමාගම වගකිව යුතුද යන්න තවමත් පැහැදිලි නැත.

මෙම අනතුර සම්බන්ධයෙන් මේ වන විට පුළුල් පරීක්ෂණයක් සිදුවෙමින් පවතී. ඉන්දීය බලධාරීන්, එක්සත් ජනපද ජාතික ප්‍රවාහන ආරක්ෂක මණ්ඩලය (NTSB) සහ බ්‍රිතාන්‍ය විමර්ශකයින්ගේ සහාය ඇතිව මෙම පරීක්ෂණය සිදු කරයි. ගුවන් යානයේ කළු පෙට්ටිය (black box) සොයාගෙන ඇති අතර, එයින් ලබා ගන්නා දත්ත අනතුරට හේතුව තීරණය කිරීමේදී ඉතා වැදගත් වනු ඇත.

මේ වන විට අනතුරට හේතුව ලෙස සලකා බැලෙන කරුණු කිහිපයක් තිබේ.

  ගුවන් නියමු දෝෂය (Pilot error):

 ගුවන්ගත වීමේදී ගුවන් නියමුවන් විසින් දත්ත නිවැරදිව ඇතුළත් නොකිරීම හෝ වෙනත් මෙහෙයුම් දෝෂ.

  එන්ජිමේ දෝෂ (Engine failure):

 ගුවන්ගත වීමේදී එන්ජින්වල බලය අඩුවීම හෝ බර්ඩ් ස්ට්‍රයික් (bird strike) වැනි හේතු නිසා එන්ජින් ක්‍රියා විරහිත වීම.

  තාක්ෂණික දෝෂ (Technical malfunction): 

ගුවන් යානයේ පද්ධතිවල හෝ කොටස්වල ඇතිවූ දෝෂ.

  නඩත්තු ගැටළු (Maintenance issues):

 ගුවන් යානයේ නඩත්තු කටයුතුවලදී සිදුවූ අඩුපාඩු.

අනතුරට පත් වූ ගුවන් යානය Boeing 787 Dreamliner වර්ගයේ යානයක් වන අතර, මෙම වර්ගයේ ගුවන් යානයක් සම්බන්ධයෙන් සිදුවූ පළමු මාරක අනතුර මෙයයි. Boeing සමාගම විසින් පරීක්ෂණ සඳහා සහාය වීමට සූදානම් බව ප්‍රකාශ කර ඇත. කෙසේ වෙතත්, Boeing 737 MAX ගුවන් යානා සම්බන්ධයෙන් අතීතයේදී Boeing සමාගමට ආරක්ෂක ගැටළු කිහිපයක් තිබූ බැවින්, මෙම අනතුරත් සමඟ Boeing සමාගමේ නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලීන් සහ ආරක්ෂක ප්‍රමිතීන් පිළිබඳව නැවත අවධානය යොමුවී තිබේ.අනතුරට සැබෑ හේතුව කුමක්ද යන්න තීරණය කිරීමට තවත් කාලයක් ගතවනු ඇත.